Bundeskanzler vs. Bundespräsident
Duitsland kent een scheiding tussen de regering en het staatshoofd. De ‘Bundeskanzler’ (bondskanselier) is het hoofd van de regering en heeft een leidende rol in de politiek. De ‘Bundespräsident’ (bondspresident) is de onafhankelijke vertegenwoordiger van het volk.
Bundeskanzler
De Bundeskanzler is het Duitse regeringshoofd. Elke vier jaar gaat het Duitse volk naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen. Dat parlement kiest vervolgens de Bundeskanzler. Er is geen maximum aantal keren dat een Bundeskanzler herkozen kan worden. Sinds 2005 is Angela Merkel (CDU) de Bundeskanzlerin van Duitsland. Zij heeft aangegeven dat ze zich in 2021 niet opnieuw verkiesbaar zal stellen.
Taken Bundeskanzler
De Bundeskanzler stelt de regering samen en is bevoegd om de ministers uit hun ambt zetten wanneer ze hun werk niet goed doen. Daarnaast bepaalt de Bundeskanzler de richtlijnen van de Duitse politiek, waarbij hij of zij in de praktijk afhankelijk is van de regeringsfracties in de Bundestag. De ministers maken hun eigen plannen binnen deze richtlijnen, maar de Bundeskanzler draagt daarvoor de verantwoordelijkheid. De Bundeskanzler kiest zelf zijn plaatsvervanger. In het geval van oorlog geeft de Bundeskanzler opdrachten aan Defensie.
Bundespräsident
De Bundespräsident is het Duitse staatshoofd. Iedere vijf jaar kiest de ‘Bundesversammlung’ (bondsvergadering), bestaande uit de Bundestag en leden van de deelstaatparlementen, een nieuwe Bundespräsident. De Bundespräsident kan slechts één keer herkozen worden. Sinds 2017 is Frank Walter Steinmeier (SPD) de Bundespräsident.
Taken Bundespräsident
Na de parlementsverkiezingen benoemt de Bundespräsident de Bundeskanzler, de ministers en de regering. De Bundespräsident ondertekent internationale verdragen en wetten, maar hij mag geen beslissingen maken over de inhoud daarvan. Daarnaast behoren staatsbezoeken en externe vertegenwoordiging tot het takenpakket van de Bundespräsident. De Bundespräsident is op de hoogte van de politiek, maar hij houdt zijn politieke voorkeuren op de achtergrond. De Bundespräsident treedt op als onafhankelijke representant van het volk en zijn functie is vooral ceremonieel.
Vertrauensfrage
Als de Bundeskanzler twijfelt aan het vertrouwen dat hij of zij van het Duitse parlement heeft, stelt hij of zij de Vertrauensfrage. Wanneer blijkt dat een meerderheid geen vertrouwen meer heeft in de Bundeskanzler, moet hij of zij het ambt neerleggen. De Bundeskanzler kan de Bundespräsident dan vragen het parlement te ontbinden. Dit moet vervolgens binnen 21 dagen na het stellen van de Vertrauensfrage gebeuren. Als het parlement een andere Bundeskanzler aanwijst, mag het parlement niet ontbonden worden.