GrensInfoPunten: wegwijzers voor een leven en loopbaan over de grens

Elke dag anders

"Geen dag is hetzelfde”, zegt Pechholt, coördinator van het GrensInfoPunt in Maastricht. "Vandaag hadden we een spreekdag met collega’s van het Team Grensoverschrijdend Wonen en Ondernemen van de Belastingdienst en het Bureau voor Belgische Zaken. Je spreekt de ene klant na de andere, ieder met een geheel eigen situatie. Van mensen die met pensioen gaan tot ondernemers die over de grens een bedrijf willen starten. Je probeert iedereen zo goed mogelijk te helpen."

Ook Stoot herkent de afwisseling. "Vandaag adviseerde ik mensen die in Duitsland wonen en in Nederland willen werken, of andersom. Je bespreekt praktische gevolgen van grensoverschrijdend wonen en werken: kinderbijslag, zorgverzekering, pensioen. We voeren individuele gesprekken en we kijken naar de persoonlijke situatie."

Praktisch én persoonlijk

Het werk gaat verder dan alleen juridische en fiscale vraagstukken. "We krijgen ook praktische vragen over bijvoorbeeld verzekeringen, de import van een auto en over verhuizen naar en huren in het buurland”, legt Pechholt uit. "Sommige mensen zijn van plan om te gaan emigreren en weten simpelweg niet waar ze moeten beginnen. Dan is het fijn dat wij er zijn om ze de weg te wijzen en ze te behoeden voor valkuilen."

Stoot vult aan: "Soms voel je je bijna sociaal werker. Er zijn schrijnende gevallen, mensen die door gebrek aan kennis in grote problemen zijn gekomen. Taalbarrières maken het er niet makkelijker op. Dan is het fijn dat wij hun vertrouwen krijgen, een luisterend oor kunnen bieden en voor een oplossing kunnen zorgen. Daarmee maken we vaak echt het verschil.”

Toenemende complexiteit

"De klassieke grensarbeider bestaat bijna niet meer”, constateert Pechholt. "Mensen zijn mobieler. Ze hebben meerdere werkgevers, gaan op ‘workation’ of werken op afstand. Dat brengt veel complexiteit met zich mee, bijvoorbeeld als het gaat om thuiswerken. Voor kwesties op het gebied van bijvoorbeeld arbeidsrecht doen de GIP’s een beroep op hun netwerk, dat bestaat uit diverse instanties zoals de belastingdiensten van Nederland, Duitsland en België, UWV, Krankenkassen, het Bureau voor Duitse Zaken, het Bureau voor Belgische Zaken, Rentenversicherungen en vakbonden. “We werken nauw samen in bovenregionale en landelijke netwerken. Dat is nodig om de steeds complexer wordende vraagstukken zo goed mogelijk te beantwoorden”, aldus Flipse.

Provincie Limburg maakte half april bekend voor de komende vier jaar ruim 768.000 euro beschikbaar te stellen voor de drie Limburgse GIP’s (Maastricht, Aken-Eurode en rijn-maas-noord) en het GIP Rijn-Waal in Kleve. “Een stap in de goede richting”, aldus Blom, Flipse, Pechholt en Stoot eensluidend. Blom geeft aan dat ze binnen haar werkzaamheden ook de nodige tijd vrijmaakt om de financiers mee te nemen in de ontwikkelingen binnen de GIP’s en te voorzien van goede rapportages zodat het belang van voortzetting van de financiering voor eenieder duidelijk is.

Werk met impact

Voor Blom, die in mei van haar pensioen mag gaan genieten, is het werk bij het GIP niet zomaar een baan. "We dragen bij aan de Europese gedachte en zorgen dat mensen gebruik kunnen maken van hun Europese rechten om in één land te werken en in een ander land te wonen. Dat is waarom ik elke dag gemotiveerd aan het werk ga."

De dynamiek, veelzijdigheid en de samenwerking maken dat Flipse zijn werk met heel veel plezier doet. “Je hebt contact met heel veel mensen en we werken samen aan één doel: het realiseren van een 360- gradenarbeidsmarkt zonder obstakels.”

Ook de dankbaarheid van de mensen maakt het werk waardevol. "Soms krijg je een aardigheidje van iemand die je hebt geholpen”, vertelt Stoot glimlachend. "Maar de dankbaarheid zit vaak al in een simpele lach of opluchting. Dat je écht iets hebt kunnen betekenen."

Pechholt benadrukt dat de GIP’s ook een bijdrage leveren aan de economie en het bedrijfsleven in de grensregio. “Op landelijk niveau lijken de cijfers rondom grensarbeid misschien niet indrukwekkend, maar hier in de regio zie je dat het personeel bij een aantal bedrijven zelfs voor een derde uit grensarbeiders bestaat. Daarmee zijn ze onmisbaar voor de regio.”

Ook voor werkgevers

De GIP’s staan niet alleen werknemers met raad en daad terzijde, maar dienen ook werkgevers met personeel uit het buurland steeds vaker van advies. “Werkgevers zijn zich er lang niet altijd van bewust wat de consequenties zijn als ze een werknemer uit het buurland in dienst nemen. Zo geven de GIP’s op verzoek ook graag inhouse advies bij bedrijven. “We streven ernaar om ook werkgevers al in een vroeg stadium over dergelijke besluitvorming te informeren, zodat zij hun interne processen hierop kunnen afstemmen en dat ze zowel bestaande als nieuwe werknemers uit het buurland goed kunnen voorbereiden en ze samen een weloverwogen beslissing kunnen nemen”, benadrukt Blom. Een op hand zijnde wijziging is bijvoorbeeld dat grenswerkers tussen Nederland en Duitsland maximaal 34 dagen per jaar kunnen thuiswerken zonder dat zij over hun inkomen belasting hoeven te betalen in beide landen.

Samenwerking en knelpunten

Ondanks het enthousiasme zijn er ook zorgen. "Structurele financiering blijft een knelpunt”, zegt Blom. "De personele middelen zijn beperkt en de toenemende complexiteit van de vraagstukken en daarmee gepaard gaande behoefte aan extra expertise vereist een stabiele langetermijnfinanciering. Het werkveld is in de afgelopen jaren enorm gegroeid en verbreed”, benadrukt ook Flipse. “Dat was nauwelijks te voorzien toen in 2019 de basis voor een andere vorm van financiering werd gelegd.” Inhoudelijk blijven er ook de juridische obstakels die aandacht behoeven en waarvoor de GIP’s een signaalfunctie kunnen vervullen. Een voorbeeld is het Duitse Elterngeld, waarbij onduidelijkheid heerst over de rechten van ouders die in het ene land wonen en in het andere land werken. "Dat leidt tot verwarring en frustratie bij gezinnen”, aldus Stoot. "Daar moet echt betere afstemming over komen." Daarnaast kan er meer worden samengewerkt met overheidsinstanties, bijvoorbeeld waar het gaat over grenseffecten van bepaald beleid. “Het zou mooi zijn als we samen met betrokken ministeries nog beter kunnen kijken naar waar grensarbeiders tegenaanlopen en naar gemakkelijke oplossingen. Daar is nog wel een slag in te winnen”, zegt Pechholt.

Hoopvolle toekomst

De GIP-medewerkers kijken ondanks de nodige obstakels met vertrouwen naar de toekomst. “Het nut en de noodzaak van de GIP’s staan buiten kijf. De wet- en regelgeving blijft veranderen en daarmee blijven wij als ‘wegwijzers’ nodig. Met onze dienstverlening bieden we grenspendelaars en werkgevers echt toegevoegde waarde. En daarnaast doen we ons werk met hart en ziel”, zegt Pechholt. "Dat voel je bij iedereen die hier werkt. Het is niet zomaar werk; het is bijna een roeping." Flipse sluit zich daarbij aan: "We leven in een VUCA-wereld, maar ik zie de toekomst positief in. We blijven met z’n allen de schouders eronder zetten.”

Foto © Euregio Rijn-Waal