Burgemeester Joris Bengevoord zwaait af: afscheid van een grote ‘grensfamilie’
Acht jaar lang stond Joris Bengevoord als burgemeester aan het roer van de gemeente Winterswijk. Nog tot eind augustus 2025 zwaait hij de scepter in het dorp vlak aan de Duitse grens, om vanaf september als dijkgraaf bij Waterschap Brabantse Delta te beginnen aan een nieuw hoofdstuk in zijn carrière. Met die stap komt er eveneens een einde aan zijn voorzitterschap van de EUREGIO. Ondanks zijn afscheid zal hij zich blijven inzetten voor de grensregio’s, niet in de laatste plaats omdat Bengevoord in maart van dit jaar gekozen werd tot voorzitter van de Association of European Border Regions.
De burgemeester is trots op zaken die samen gerealiseerd kunnen worden, zoals bijvoorbeeld het project Euregionale Doorlopende Leerlijn. In het kader van dit Interreg-project moet vanaf het basisonderwijs tot aan de universiteit een leerlijn worden ontwikkeld waarlangs jonge mensen euregionale competenties kunnen verwerven. “Dat is een hele goede aanzet om juist jongeren in het grensgebied te betrekken bij wat wij hier allemaal doen.”
Samen vieren, samen werken
Hoogtepunten uit de periode van zijn burgemeesterschap noemt Bengevoord de vieringen van 75 en 80 jaar vrijheid, samen met de Duitse buren. “Twintig jaar geleden was dat nog ondenkbaar. Nu vieren we samen onze vrijheid. Ik hoop dat we deze traditie kunnen vasthouden en voortzetten. Het zegt iets over hoe ver we gekomen zijn in de onderlinge samenwerking en het vertrouwen.”
Ook de coronapandemie bracht de kracht van samenwerking en wederzijds vertrouwen aan het licht. Terwijl elders grenzen dichtgingen, bleven ze in deze regio open. “Alfred Mozer, oprichter van de EUREGIO en fervent voorstander van de Europese gedachte, was ervan overtuigd dat mensen elkaar eerst moeten leren kennen en vertrouwen om samen te kunnen werken. De open grenzen in onze regio waren niet vanzelfsprekend, maar het resultaat van jarenlang investeren in goede relaties.” Hij herinnert zich de gezamenlijke videoboodschappen tijdens de pandemie waarin Landrat van Kreis Borken dr. Kai Zwicker en hijzelf de inwoners opriepen om thuis te blijven. “Zoiets lukt alleen als je elkaar kent en vertrouwt.”
“Vaak bu’j te bang’”
‘Vaak bu’j te bang’: vragend naar verbeterpunten in de Nederlands-Duitse samenwerking refereert Bengevoord aan de titel van de documentaire over de Zwarte Cross die in 2022 in première ging. Grensoverstijgende samenwerking is nooit af, en soms zit wet- en regelgeving in de weg om ook daadwerkelijk stappen te zetten. “Daar moeten we ons als grensregio echter niet door laten weerhouden. We moeten juist eens dingen proberen om iets in beweging te krijgen. Wat meer bestuurlijke ondeugendheid vind ik soms wel op zijn plek”, aldus Bengevoord met een knipoog. De burgemeester ziet kansen in het benutten van verschillen. “Smokkelaars gebruikten vroeger de grens in hun voordeel. En dat moeten wij ook doen.” Zo ziet hij kansen in meer samenwerking op het gebied van energie, bijvoorbeeld om het probleem rondom de netcongestie in Nederland aan te pakken.
Verbinding door mensenwerk
De kracht van samenwerking zit in de mensen die hun schouders eronder zetten. Bengevoord noemt zichzelf onderdeel van een ‘grensfamilie’, met bestuurders, ambtenaren en andere betrokkenen die elkaar overal tegenkomen. “In de hele Nederlands-Duitse grensregio is een aantal mensen met veel enthousiasme en energie bezig om de grensoverschrijdende samenwerking nog verder aan te jagen. Het is een voorrecht om daar deel van uit te maken.” Hij neemt dan ook afscheid met een lach en een traan. “Het is heel bijzonder wat we hier in de Achterhoek, Twente en het Münsterland met elkaar hebben. Dat moeten we blijven koesteren.”
Afscheid of niet: Bengevoord zal zich hard blijven maken voor de grensregio’s. Hij werd in maart van dit jaar gekozen tot voorzitter van de Association of European Border Regions, en ook in zijn nieuwe baan als dijkgraaf zal hij over de landsgrenzen heen blijven kijken. “Een van mijn taken bij het Waterschap Brabantse Delta wordt het verder intensiveren van de samenwerking met Vlaanderen op het gebied van water. Ook daar kijk ik erg naar uit.”
Met veel enthousiasme spreekt hij bovendien over TECH.LAND, een Nederlands-Duitse technologie-alliantie die volgens hem de potentie heeft om de grensregio internationaal op de kaart te zetten en waarbij steeds meer bedrijven uit de Achterhoek en Twente aanhaken. “Als dat echt tot bloei komt, dan heeft het de potentie om de Brainport van het oosten te worden. Dan kunnen we laten zien wat voor mooie, innovatieve bedrijven hier aan beide kanten van de grens gevestigd zijn en waarin de kracht van samenwerking ligt.”
Europa in het klein
Het Schengenakkoord viert dit jaar zijn veertigjarig jubileum, maar de actuele grenscontroles vormen een flinke smet op de feestvreugde. “Die ontwikkeling vind ik meer dan zorgelijk – en lost bovendien het migratieprobleem niet op. Juist in grensregio’s zie je de voordelen van open grenzen.” Bengevoord zal altijd een fervent voorvechter van de Europese gedachte blijven. “Europa in het groot is niets zonder Europa in het klein, hier in de grensregio. We moeten Europa tastbaar maken voor onze inwoners. Hier, waar de voordelen van samenwerking elke dag voelbaar zijn, worden de echte ambassadeurs van Europa geboren.”
