Jaaroverzicht 2023
Kerstmis en de jaarwisseling naderen met rasse schreden. Voor het team van Grenspost Düsseldorf – de vertegenwoordiging van Gelderland, Limburg, Overijssel en Zuid-Holland in Duitsland – de gelegenheid om terug te blikken op de belangrijkste gebeurtenissen en mijlpalen op het gebied van grensoverschrijdende samenwerking uit het afgelopen jaar.
De Provinciale Statenverkiezingen zorgden ervoor dat er een groot aantal nieuwe bestuurders aan de slag ging – ook met het onderwerp grensoverschrijdende samenwerking. Grenspost Düsseldorf ging alvast in gesprek met de verantwoordelijk gedeputeerden Erwin Hoogland (Overijssel) en Elianne Demollin-Schneiders (Limburg) en kreeg een interessant inkijkje in hun band met de grens. Ook werd er afscheid genomen van een vertrouwd gezicht: na vijf jaar werd consul-generaal in Düsseldorf Peter Schuurman opgevolgd door Hannah Tijmes. In een afscheidsinterview blikt hij terug op zijn naar eigen zeggen ‘werkzaamheden in een snoepwinkel’.
Het afgelopen jaar stond daarnaast in het teken van een bijzonder historisch moment op 5 mei: het Vredesvuur werd in Overijssel overgedragen aan minister-president van Noordrijn-Westfalen Hendrik Wüst, voordat het vuur in tien dagen een route tussen Zwolle, Twente en Münster af zou leggen. De provincie verbond hiermee de viering op 5 mei met de viering van 375 jaar Vrede van Münster op 15 mei: voor het eerst in de geschiedenis werd hier gezamenlijk bij stilgestaan.
Ook de 3+3-overleggen die twee keer per jaar afwisselend in Nederland en Duitsland plaatsvinden zijn niet meer weg te denken van de agenda. Vaste deelnemers zijn hier de drie Regeriungspräsidenten van de Bezirksregierungen in Münster, Düsseldorf en Keulen en de drie commissarissen van de Koning in Gelderland, Overijssel en Limburg. In Dinslaken wisselden de aanwezigen in april van dit jaar van gedachten over stikstof, waterbeheer en energie; het overleg in Venlo in oktober stond met name in het teken van samenwerking tussen gemeenten, ook aan weerskanten van de grens.
Het jaarlijkse Bestuurlijk Overleg Mobility NL-NRW kent al een veel langere traditie en wordt sinds 2006 gehouden. De provincies Gelderland, Overijssel, Limburg, Noord-Brabant en Zuid-Holland, vertegenwoordigers van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en een afvaardiging van het ministerie van verkeer van Noordrijn-Westfalen praatten hier bij over de stand van zaken rond de uitvoering van de Werkagenda Mobility NL-NRW. Deze werd in februari 2019 getekend door Nederlandse en Duitse bestuurders en vat de belangrijkste thema’s op het gebied van grensoverschrijdende mobiliteit samen.
Het Memorandum Oost-Nederland – Münsterland vierde in 2023 reeds zijn eerste lustrum. De Duitse Kreise Warendorf, Coesfeld, Steinfurt en Borken, de stad Münster, de Bezirksregierung Münster en de Nederlandse regio’s Twente en Achterhoek, evenals de provincies Overijssel en Gelderland werken binnen het memorandum samen op de beleidsterreinen onderwijs, economie, mobiliteit en gezondheid.
Ook de Grenslandconferentie had een lustrum te vieren. De conferentie, die sinds 2019 afwisselend in Nederland en Duitsland wordt georganiseerd, telde in 2023 in Nijmegen met maar liefst 500 aanwezigen een recordaantal deelnemers. Zij konden aanhaken bij diverse workshops over werkcultuur, grensoverschrijdende fietsverbindingen of de problematiek rond de uitbuiting van arbeidsmigranten. Ook werd de Grenslandagenda voor 2024 vastgesteld met daarin onder andere een vijftal concreet gedefinieerde doelen met betrekking tot contactpunten voor Euregionaal onderwijs, Euregioprofielscholen, GrensInfoPunten, grensoverschrijdende inzet van ambulances en het oprichten van een liaisonnetwerk voor grensoverschrijdende rampenbestrijding. De volgende Grenslandconferentie zal op 26 september 2024 in Krefeld worden gehouden.
De Einstein Telescope kon een eveneens een mijlpaal in de boeken zetten. Met de ondertekening van een intentieverklaring over de route naar de gezamenlijke officiële kandidatuur (het ‘bidbook‘) van Noordrijn-Westfalen, Nederland en België werd een volgende stap gezet om de Einstein Telescope naar het grensgebied van de drie landen te brengen.
De agenda’s waren bovendien volop gevuld met bestuurlijke bezoeken en overleggen. Zo was Koning Willem-Alexander op uitnodiging van de minister-president van Noordrijn-Westfalen Hendrik Wüst te gast in de deelstaat. Op het programma stonden daarbij met name werkbezoeken in het kader van uiteenlopende waterstofprojecten, bijvoorbeeld op het gebied van een grensoverschrijdende transport- en opslaginfrastructuur, het waarborgen van de leveringszekerheid en het intensiveren van de kennisuitwisseling.
Waterstof staat ook centraal in een op initiatief van zeehaven Rotterdam en binnenhaven Duisport in Duisburg uitgevoerd haalbaarheidsonderzoek. Het onderzoek laat zien welke rol de twee havens gezamenlijk moeten spelen ter ondersteuning van de groeiende vraag van de industrie naar waterstof en waterstofderivaten, en bij het fungeren als tussenpersoon tussen overheden, industrie en toekomstige spelers op de waterstofmarkt.
Een delegatie van het NRW-ministerie für Kinder, Jugend, Familie, Gleichstellung, Flucht und Integration toog voor een werkbezoek naar de Provincie Gelderland. Doel van het werkbezoek was om kennis te maken met de provincie en te ervaren hoe de provincie (digitaal) samenwerken faciliteert.
Ook Regierungspräsident Andreas Bothe van de Bezirksregierung Münster ging op kennismakingsbezoek naar deze provincie en liet zich bijpraten over onderwerpen als openbaar vervoer, de aansluiting van Vreden op de A18 en andere ruimtelijke ontwikkelingen in de grensstreek.
Een bezoek van de nieuwe consul-generaal in Düsseldorf Hannah Tijmes aan Provincie Gelderland stond eveneens in het teken van kennismaken. Op de agenda stonden onder meer de thema’s water en een gezonde en veilige leefomgeving. Ook een rondleiding door het monumentale Huis der Provincie en het een aantal jaren geleden opgeleverde kantoorgebouw mocht niet ontbreken.
Cyrill Jean Nunn, de Duitse ambassadeur in Nederland, Ronald van Roeden, de Nederlandse ambassadeur in Duitsland, Peter Schuurman, de vroegere consul-generaal van Nederland in Düsseldorf, en Willemijn van der Toorn, consul in Düsseldorf, brachten eerder in het jaar al een driedaags werkbezoek aan de Nederlands-Duitse grensregio om deze beter te leren kennen. Belangrijke thema’s hier waren onder andere mobiliteit, water(veiligheid), onderwijs, regionale economie, arbeidsmigranten en cultuur. De ambassadeurs gingen tevens in gesprek met de drie Euregio’s in Zuidoost-Nederland: de Euregio Rijn-Waal in Kleve, de euregio rijn-maas-noord in Mönchengladbach en de Euregio Maas-Rijn in Eupen.
Vaste waardes op de grensoverschrijdende agenda zijn bovendien de Regeringsconsultaties, dit jaar gehouden in het Depot Boijmans van Beuningen. Bewindspersonen uit beide landen spraken elkaar hier tijdens verschillende bilaterale ontmoetingen over de Nederlands-Duitse samenwerking op het gebied van buitenlandse zaken en defensie, klimaat en energie, economie en infrastructuur, justitie en cultuur.
De projecten N4 en ERMWIC vierden in 2023 een première. De leden van het Netwerk N4, het Netwerk Nederlandse en NRW Niet-politie gerelateerde crisisbeheersing, kwamen in mei voor het eerst bijeen voor een gezamenlijk jaaroverleg. Onderwerpen als grensliaisons, netwerkmanagement, oefeningen, informatiemanagement, risicobeoordeling, het vervoer van opiaten en grensoverschrijdende ritten met blauw zwaailicht passeerden de revue. Het nieuwe Interreg VI-project ERMWIC moet de gezamenlijke Nederlandse en Duitse crisisbeheersing verder versterken: rampen en crises hebben tenslotte geen boodschap aan landsgrenzen. In diverse werkpakketten op verschillende niveaus staat uitgebreide uitwisseling van informatie en kennis centraal. Ook worden o.a. procedures voor hulpverlening bij grootschalige incidenten in de grensregio op elkaar afgestemd. Een ander onderdeel van het project is het ontwikkelen van trainingen, zoals een seminar over de bestrijding van natuurbranden voor de Duitse en Nederlandse brandweer.
De DIGITAL DEMO DAY in Düsseldorf was geheel gewijd aan technische innovaties van start-ups. Op de beurs was een ‘Nederlandse straat’ met feloranje aankleding en 23 Nederlandse start-ups aanwezig. In totaal wisten meer dan 4.500 bezoekers de weg naar de DIGITAL DEMO DAY te vinden.
Het team van Grenspost Düsseldorf wenst u een fijne kerst en veel geluk en gezondheid voor 2024! We kijken ernaar uit om de nauwe, sterke banden tussen de Nederlandse grensprovincies en de deelstaten Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen komend jaar verder te versterken.
