Geplaatst op

“Meer aandacht voor grensoverschrijdende successen”

Als het gaat om grensoverschrijdend samenwerken, zijn de thema’s onderwijs en arbeidsmarkt hete hangijzers. Beleidsmedewerker Tom Martinussen is expert op dit gebied en houdt zich binnen de provincie Limburg bezig met onderwerpen als grensinformatievoorziening, grensoverschrijdende arbeidsbemiddeling en diploma-erkenning. Grenspost Düsseldorf wilde hier meer over weten en stelde de heer Martinussen een aantal vragen.

Tom Martinussen
Tom Martinussen

U bent beleidsmedewerker onderwijs en arbeidsmarkt bij de Provincie Limburg: wat houdt uw functie precies in?

Ik houd mij binnen de provincie Limburg vooral bezig met het provinciale “Actieplan Grensoverschrijdend Leren en Werken”. Gezien het feit dat wij bijna alleen maar grenzen aan de buurlanden en nog veel te weinig gebruik maken van de kansen die dat biedt, willen wij daar via het versterken van de Euregionale component in het onderwijs en stimuleren van de grensoverschrijdende arbeidsmarkt (grensinfopunten, grensoverschrijdende bemiddeling en diploma-erkenning) een impuls aan geven.

Wat vindt u het leukste aspect aan grensoverschrijdende samenwerking?

Het leuke aan dit werk vind ik de culturele verschillen: onze buren hebben toch andere omgangsvormen. Overigens merk ik dat de taal hierin wel een barrière vormt. Al kom je er met wat steenkolen Duits en Google Translate uiteindelijk wel. Daarnaast is het mooi dat het thema grensoverschrijdende samenwerking op dit moment ook in de landelijke politiek echt de aandacht krijgt. Dit is een kans voor ons als grensregio’s.

Welke Duitse eigenschap weet u het meest te waarderen? Wat kunnen Nederlanders van Duitsers leren en andersom?

Ik denk dat het niet verrassend is, dat ik de zorgvuldigheid en beschaafdheid waarmee Duitsers werken enorm waardeer. Daar kunnen wij nog wat van leren. De Duitsers kunnen andersom weer wat leren van onze creativiteit.

Welke kansen ziet u in het onderwijs en op de arbeidsmarkt door samen te werken met Duitsland?

Duitsland en Nederland zijn elkaars belangrijkste handelspartners. Toch zie je dat we in het onderwijs veel te weinig aandacht hebben voor dit belangrijke buurland. Wanneer mensen de arbeidsmarkt betreden, ontbreekt het bewustzijn voor en de kennis van de mogelijkheden vlak over de grens. Met een gerichte aanpak is hier nog veel winst te behalen voor werkgevers en werknemers. Overigens staat zowel in onderwijs en arbeidsmarkt wederkerigheid voorop! Het gaat er niet alleen om, Nederlanders in Duitsland aan het werk te krijgen maar ook andersom.

Wat moet er volgens u nog gebeuren om de drempels weg te werken die nu nog een barrière vormen bij de samenwerking met onze oosterburen, zoals de erkenning van diploma’s?

Er moet veel meer en structureel samengewerkt worden, zodat het vertrouwen in elkaar groeit. Daarmee hoop ik dat de grondhouding rondom erkenning van diploma’s groeit. Daarnaast moeten we zeker niet alleen over de problemen communiceren. Er gaat iedere dag namelijk ook heel veel goed! Dat moet nog veel beter inzichtelijk worden gemaakt.

 

Geplaatst op

“We moeten veel meer grensontkennend werken”

Het station van Keulen

Het Mobiliteitsoverleg tussen Noordrijn-Westfalen en Nederland bestaat al meer dan tien jaar. Het is voor de grensprovincies, Gelderland, Overijssel, Limburg en Noord-Brabant bij uitstek de gelegenheid om met het ministerie van Verkeer van de Duitse deelstaat van gedachten te wisselen over grensoverschrijdende mobiliteitsvraagstukken. Coen Mekers, senior-beleidsmedewerker bij de Provincie Gelderland en namens de provincie coördinator van het meerjarenprogramma transport, is met een aantal collega´s nauw betrokken bij het Mobiliteitsoverleg. Grenspost sprak met hem.

Wat houdt uw functie precies in?

Ik houd me bezig met het leggen van verbindingen tussen de provinciale Gelderse doelen, projecten, belangen en die van partners. Concreet voer ik overleg en maak ik afspraken met bijvoorbeeld het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, maar ook met de Europese Commissie en Noordrijn-Westfalen over gezamenlijke thema’s en projecten.

Welke onderwerpen staan er zoal op de agenda tijdens het Mobiliteitsoverleg?

Het Mobiliteitsoverleg draait om hele praktische zaken zoals het afstemmen van wegwerkzaamheden, de aanleg van wegen en spoorverbindingen en het uitwisselen van verkeersgegevens. Maar er staan ook meer strategische onderwerpen op de agenda, zoals corridorontwikkeling en innovatieve oplossingen voor mobiliteitsvraagstukken.
Onze bestuurders komen elke twee jaar bij elkaar om de voortgang te bespreken en nieuwe afspraken te maken. Op ambtelijk niveau gebeurt dat halfjaarlijks. Daarnaast worden er regelmatig conferenties en expertbijeenkomsten georganiseerd over actuele thema’s en zijn er werkgroepen voor bijvoorbeeld logistiek en informatie-uitwisseling.

Als coördinator van de samenwerking van de Nederlandse provincies met Noordrijn-Westfalen op het gebied van mobiliteitsvraagstukken komt u in aanraking met grensoverschrijdende zaken. Wat vindt u het leukste aspect hieraan?

Het ontmoeten van mensen en het in gesprek gaan en zo ontdekken wat ons gezamenlijk in de grensregio’s bezighoudt. En dan vervolgens actie ondernemen om bijvoorbeeld barrières weg te nemen en projecten uit te voeren.

Welke Duitse eigenschap weet u het meest te waarderen? Wat kunnen Nederlanders van Duitsers leren en andersom?

Duitsers bereiden besprekingen altijd tot in de puntjes voor en dat waardeer ik zeer. Dat komt ook door hun kenniscultuur. Nederlanders hebben vaak de neiging om tijdens een overleg pas na te denken over onderwerpen en dan aan het einde voor te stellen om er nog eens over na te denken of een notitie te maken. Nederlanders kunnen van Duitsers leren dat een goede voorbereiding het halve werk is. En Duitsers kunnen van Nederlanders leren om zaken meer integraal en vanuit een helicopterperspectief te bekijken.

Welke kansen ziet u op het gebied van mobiliteit door samen te werken met Noordrijn-Westfalen?

Mobiliteit houdt zich niet aan grenzen. In de dagelijkse praktijk steken we al vaak de grens over om te gaan winkelen, voor een stedentrip of voor het werk. Dat doen we nu nog voor een groot deel met de auto, maar we zouden veel meer met het openbaar vervoer kunnen doen. Er zijn plannen voor verbetering van de verbinding tussen Eindhoven, Venlo en Düsseldorf en ook de verbinding tussen Hengelo en Bielefeld is van start gegaan.

De Provincie Gelderland heeft samen met onder andere Noordrijn-Westfalen een nieuwe regionale spoorverbinding tussen Düsseldorf en Arnhem gerealiseerd. Bovendien liggen er grote kansen als we kijken naar de verbetering van de ICE-verbinding Amsterdam – Arnhem – Frankfurt. Deze ICE rijdt nu maar eens per twee uur naar Duitsland. Dat zou toch op zijn minst elk uur moeten zijn. Onze economieën zijn sterk met elkaar verbonden. Daar moeten we langs de grens veel meer gebruik van maken.

Kunt u een voorbeeld noemen van actuele samenwerkingsthema´s en ‘hete hangijzers’?

Heel actueel is het ontwikkelen van nieuwe manieren om de mobiliteitsvraagstukken aan te gaan.
Verkeersminister Hendrik Wüst van Noordrijn-Westfalen heeft onze gedeputeerde Conny Bieze onlangs in het kader van zijn eerste bezoek in Arnhem opgeroepen om samen innovatieve ideeën te ontwikkelen voor de verkeersvraagstukken. Dat noemen we dan slimme mobiliteit of intelligente vervoerssystemen.
In het verleden was vaak de hamvraag wie dan de eerste stap gaat zetten en wie er binnen de verschillende organisaties het juiste aanspreekpunt is. Inmiddels weten we elkaar door de jarenlange ervaring en samenwerking goed te vinden. Hierin hebben we dus al een flinke stap gemaakt.

Waar ligt volgens u de grootste uitdaging?

Grensoverschrijdende samenwerking gaat niet vanzelf en vraagt om continue inzet en een lange adem. We moeten veel meer grensontkennend werken, Daar hebben de inwoners van Noordrijn-Westfalen en de grensprovincies het meeste baat bij.

Geplaatst op

“Wederzijdse diploma-erkenning hoogste prioriteit”

Marcus Optendrenk

Telg uit de grensregio, verbinder, netwerker en aanspreekpunt voor grensoverschrijdende samenwerking: dat is Marcus Optendrenk, afgevaardigde voor de CDU in de Landtag van Noordrijn-Westfalen en voorzitter van de Parlamentariergruppe NRW-Benelux, in een notendop. Grenspost sprak met hem over de aantrekkingskracht en uitdagingen rond grensoverschrijdende samenwerking. Deze week het tweede en laatste deel van het interview.

Wat wilt u doen tegen het verdwijnen van kennis van de buurtaal?

Wederzijds begrip ontstaat dankzij talenkennis. Het feit dat de jongere generatie nog maar weinig Nederlands c.q. Duits spreekt, is zeker een punt van zorg. De meesten van hen spreken Engels en denken dat ze daarmee de wereld kunnen veroveren. Dat heeft tot gevolg dat ze veel zaken die slechts 5 kilometer verderop gebeuren, niet begrijpen, ook omdat taal te maken heeft met mentaliteit. De oplossing ligt in het bijeenbrengen van mensen, het liefst van jongs af aan. Ik zet me ook persoonlijk in voor het stimuleren van uitwisselingsprogramma´s tussen peuterspeelzalen en basisscholen. Dat is de kortste weg. In Düsseldorf zijn we in gesprek over de reactivering van instrumenten als het Duits-Nederlandse jeugdwerk, om dit als platform voor het stimuleren van grensoverschrijdend contact tussen jongeren te gebruiken. Als zij contact met elkaar hebben en daarbij geen obstakels zien, wordt samenleven over grenzen heen vanzelfsprekend.

Wat zijn de grootste bestuurlijke verschillen tussen Nederland en Duitsland?

De aanpak op dit vlak verschilt fundamenteel van elkaar. Dat zie je bijvoorbeeld wanneer je kijkt naar de uitvoering van Europese wet- en regelgeving. Een gemiddelde Nederlandse bestuurder probeert deze in te passen in het eigen systeem en als het even kan zo goed mogelijk voor het eigen systeem te benutten. Duitsers handelen veel meer vanuit ideologisch oogpunt. Zij steken veel energie in de vraag, hoe een 1-op-1 implementatie van deze regelgeving kan worden gerealiseerd, of nog extra regelgeving nodig is en of de regels strikter geïnterpreteerd moeten worden. Daaruit vloeit dan vaak een beweging voort, die veelal tegen de invoering van de Europese regels is.

Wat kunnen Nederlanders van Duitsers leren?

De Nederlandse aanpak om gewoon alvast te beginnen, heeft een paar belangrijke voordelen omdat er minder obstakels worden opgeworpen om iets nieuws op poten te zetten. Voor een groot aantal grensoverschrijdende projecten zou het echter goed zijn wanneer men, na het besluit om alvast te beginnen, even een pas op de plaats zou doen om zich af te vragen: “Hoe gaan we nu verder?” Anders wordt het aan Nederlandse kant vaak chaotisch. Als je deze verschillende manieren van aanpak beter met elkaar koppelt, profiteren alle betrokkenen daarvan.

De drie grensprovincies Gelderland, Overijssel en Limburg hebben inmiddels elk een ‘Deutschlandbeauftragte’ in Düsseldorf. Wat vindt u van deze investering door deze provincies?

Doordat er vanuit de provincies ook in Düsseldorf gezichten zijn die graag aanspreekpunt voor grensoverschrijdende kwesties zijn, staan de provincies in elk geval sterker. Daarom kan ik deze ontwikkeling alleen maar toejuichen. Nu gaat het erom, dat wij elkaar nog beter leren kennen om goed te kunnen bepalen wat wij in NRW precies kunnen doen om een bijdrage te leveren aan hun succes en te dienen als multiplicator.

Wat heeft voor u op het moment de hoogste prioriteit? Wat is de grootste uitdaging?

Dat is de wederzijdse diploma-erkenning, al jarenlang een groot probleem. De wil is er voor een groot deel wel, maar de bureaucratie zit in de weg. Als je bijvoorbeeld ziet dat er aan de HAN in Arnhem uitstekende pedagogen en psychologen worden opgeleid, en zij met een beetje pech in Duitsland, ondanks de personeelstekorten, niet aan de slag kunnen omdat hun diploma niet erkend is, dan is dat een doorn in het oog. En als ze wel in Duitsland een baan vinden, dan worden ze bij gebrek aan diploma-erkenning slechter betaald. Werkgevers in beide landen zouden aan de hand van bijvoorbeeld een stempel van een hogeschool of universiteit moeten kunnen zien, dat een afgestudeerde over de juiste vaardigheden beschikt. Het wordt tijd dat jongeren, voor wie de grens er sowieso geen meer is, merken dat deze ook in het onderwijs geen rol meer speelt. Daarin loopt het bestuurlijke apparaat 20 jaar achter op de mensen. En dat geldt niet voor de individuele bestuursmedewerker, maar voor de structuur als geheel.

 

Geplaatst op

“De kracht van de Nederlands-Duitse grensstreek zit in de wederzijdse verschillen”

Marcus Optendrenk

Telg uit de grensregio, verbinder, netwerker en aanspreekpunt voor grensoverschrijdende samenwerking: dat is Marcus Optendrenk, afgevaardigde voor de CDU in de Landtag van Noordrijn-Westfalen en voorzitter van de Parlamentariergruppe NRW-Benelux, in een notendop. Grenspost sprak met hem over de aantrekkingskracht en uitdagingen rond grensoverschrijdende samenwerking. Deze week het eerste deel van het interview.

U bent geboren en getogen in Lobberich, niet ver van de Nederlandse grens. Hoe heeft u de grensoverschrijdende samenleving ervaren?

Voor mij was de nabijheid van Nederland een absolute vanzelfsprekendheid en daarin speelde ook de televisie een belangrijke rol. Ik herinner me nog goed dat de Tour de France bijvoorbeeld op de Duitse tv alleen als samenvatting van 20 minuten werd uitgezonden. Automatisch kwamen we dan terecht bij de Nederlandse zenders, waar we de Franse wielerwedstrijd tot onze grote vreugde twee uur achter elkaar konden kijken. Ook de Duitse Sportschau duurde maar 45 minuten, daarna schakelden we over naar Studio Sport. De Nederlandse taal heb ik in eerste instantie vooral geleerd door er intensief naar te luisteren. Hoe meer de Duitse televisie opkwam, hoe meer de Nederlandse tv naar de achtergrond verdween. Een fatale ontwikkeling wat mij betreft.

Kunt u iets meer vertellen over de Parlamentariergruppe NRW-Benelux?

Deze groep werd in 2012 in het leven geroepen en bestaat in de kern uit politici van alle fracties, voor wie Duits-Nederlandse relaties een vanzelfsprekend onderdeel van hun leven zijn. Zij voeren veelvuldig overleg over grensoverschrijdende samenwerking met de parlementen in Den Haag, Brussel en Düsseldorf. In 2017 vond er onder de politici een grote wisseling van de wacht plaats. Van de kant van de CDU was ik de enige uit de oude groep, des te leuker is het om te zien dat er nu meer dan 25 collega´s uit alle fracties meedoen. Dat is in lijn met de opdracht die de Landesregierung zichzelf in zowel het coalitieakkoord als het werkprogramma heeft gesteld.

Dit jaar vieren de Benelux en NRW het tienjarig jubileum van hun samenwerking. Deze nauwe betrekkingen zijn op veel gebieden zeer effectief, maar er is nog veel braakliggend potentieel. Waar ziet u dit met name?

Het jubileum is een belangrijke mijlpaal en van dat moment moeten we gebruik maken. Bij de roodgroene regering lag de focus lang niet altijd op het belang van grensoverschrijdende samenwerking. Dat is inmiddels anders. Er zijn geen partijpolitieke discussies, en grensoverschrijdende samenwerking staat hoog op de agenda van de Landesregierung. Nu is het moment dat iedereen – en ook Minister van Europese Zaken van NRW Dr. Stephan Holthoff-Pförtner – er energie in wil steken. Eerste successen zijn nu dubbel belangrijk zodat grensoverschrijdende samenwerking kan profiteren van een vliegwieleffect.

De grensregio´s worden ook landelijk gezien steeds belangrijker. Zo bracht de Nederlandse staatssecretaris Raymond Knops onlangs een bezoek aan de Euregio en vorig jaar maakte de minister-president van NRW, Armin Laschet, zijn eerste buitenlandse reis naar Nederland. Wat is uw visie op de groeiende belangstelling voor grensoverschrijdende samenwerking aan beide kanten van de Nederlands-Duitse grens?

Iemand zei mij ooit eens: “Vat het niet verkeerd op, maar in Den Haag is de blik door de nabijheid van Scheveningen en Rotterdam sterker gericht op New York en Washington dan op Berlijn en Düsseldorf, hoewel de kilometers natuurlijk iets anders zeggen.” Met Raymond Knops, geboren in het Limburgse Hegelsom, en Armin Laschet, geboren in Aken, hebben we het geluk dat zij beide zijn opgegroeid in de grensstreek en uitstapjes over de grens voor hen vanzelfsprekend waren. Daarnaast hecht een aantal jonge politici uit de nieuwe generatie belang aan goede grensoverschrijdende betrekkingen. Mensen als Ger Koopmans en Hubert Mackus hebben hierin pionierswerk verricht. En daarbij speelt de partijkleur geen rol. Mensen die hetzelfde denken over een bepaald onderwerp, doen dit niet omdat ze lid zijn van een bepaalde partij, maar omdat ze dezelfde mentaliteit hebben. Voor ons allen draait het dan ook niet om de vraag naar goed of fout, maar naar “mooi anders”. En juist in die wederzijdse verschillen zit de kracht van de Nederlands-Duitse grensstreek.